Dünyanın ən gözəl, ən füsunkar yeri təbii ki, insanın anadan olduğu, böyüyüb boya-başa çatdığı torpaqdır. Ona Vətən deyirlər.  Vətənin isə şirinliyindən, gözəlliyindən heç vaxt doymaq  olmur. Və Vətəndən ayrı düşəndə həsrətdən, kədərdən, dərddən adamın dodağı dörd yerdən çatlayır. Əlbəttə, bu dərdi, bu kədəri Vətəndən uzaq düşən, onun həsrətini çəkən insanlar daha yaxşı bilirlər.

Azərbaycan torpaqları ermənilər tərəfindən işğal olunandan sonra Suqovuşan kəndinin sakinləri də didərgin düşdülər. Onlar öz ana yurduna, torpağına, çeşməsinə, suyuna, gülünə-çiçəyinə həsrət qaldı. O torpaqda erməni faşistləri elə bir cinayət törətdilər ki, bu heç vaxt yaddan çıxan deyil. Və o torpağa  şəhidlərimizlə yanaşı dinc insanların da qanı töküldü. O qan elə-belə qan deyildi, güllərə, lalələrə dönüb yenidən baş qaldırırdı. Bəlkə də bunu erməni faşistləri  bilirdilər və görürdülər. Amma onlar bu gözəlliklərdən, bu güllərdən, çiçəklərdən, yaşıllıqlardan və ağaclardan zövq almaq əvəzinə onların hamısını  məhv edirdilər. Harda çinar  ağacı vardı, harda palıd ağacı vardı, harda qoz ağacı vardı və harda  iri gövdəli, qolu-budaqlı ağaclar  vardı hamısını kəsib aparırdılar. Hətta bulaqlarımızı, çaylarımızı, torpağımızı belə zəhərləyirdilər. Biz görmüşük ki, insan torpaqda ağac əkər, gül əkər, çiçək əkər, amma ermənilər  işğal etdikləri Azərbaycan ərazilərindəki  yerlərə mina əkirdilər. Bu minaların sayı yüz minlərlədir və bəlkə də bir milyondan çoxdur.

Bax, Suqovuşan camaatı da 30 ildən çox Vətən həsrətini belə ağrı-acı, dərd və kədərlə yaşadılar. Onların gecələr yuxuları da ərşə çəkilirdi. Və bir balaca gözlərinə  yuxu gələndə Suqovuşanı görürdülər – yanmış, dağılmış evlərini, eşiklərini görürdülər. Yuxularında da görürdülər ki, yaşadıqları kəndin daşı-daş üstə qalmayıb, amma Allah-Təala ermənilərin bizim xalqa yaşatdığı bu zülmə çox dözmədi və onların  bizim millətə verdiyi əzab-əziyyəti Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin və Ordumuzun gücü ilə yağı düşmənə qaytardı. Onlar bizə nə yaşatmışdılarsa hamısı  2020-ci il 44 günlük İkinci Qarabağ savaşında  onun əvəzini aldılar. Yəni Azərbaycan əsgəri Xocalının, Ağdamın, Füzulinin, Qubadlının, Kəlbəcərin, Laçının, Şuşanın… qisasını erməni əsgərlərindən aldılar.

Axır ki Suqovuşanı da gün işığı  isitdi. Belə ki bir neçə gün bundan əvvəl həmin kəndin 54 ailəsi, yəni 178 sakini doğma yurda döndü. Bu yurda dönmək,  bu yurda qayıtmaq o kəndin adamları  üçün cənnətə düşmək kimi bir şeydi. Çünki cənnət elə Vətəndi. Vətən yoxsa cənnət də yoxdur. Aydındır ki, Azərbaycan dövləti  və konkret olaraq Ali Baş Komandan, cənab prezident İlham Əliyev  işğaldan azad olunmuş bütün yaşayış sahələrində böyük quruculuq  və abadlıq işlərinin aparılmasına dair göstəriş verdi. Elə ilk gündən həmin şəhərlərdə, qəsəbələrdə və kəndlərdə çox böyük quruculuq işlərinə başlandı. Belə yaşayış yerlərindən biri də Suqovuşandır. Orda insanların yaşayışı və hərtərəfli istirahəti üçün bütün infrastruktur qısa zaman kəsiyində inşa edildi. Kəndə asfalt yol çəkildi.  Bir-birindən gözəl yaşayış binaları, sosial obyektlər, xəstəxana, uşaq bağçası, məktəb tikildi. Təbii ki, doğma yurda qayıdan insanlar bu gözəl mənzərələri görəndə istər-istəməz onların uçmağa qanadları olmadı. Suqovuşan kəndinin  sakini  Nərminə Məmmədova deyir ki, mən həmişə kəndimizi yuxularımda görərdim. Özü də görərdim ki, köhnə evimizdəyik, evimiz yanıb, sadəcə divarları qalıb. Bəli, biz bura gəldik, ermənilərin  vəhşiliklərinin şahidi olduq. Amma  onun da şahidi olduq ki, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev biz kənd camaatı  üçün hər cür şərait yaradıb. Bizə çox yaraşıqlı və hər cür şəraiti olan üçotaqlı mənzil verilib. Evə girəndə gözlərimizə inanmadıq. Heç Bakıdakı təzə evlərdən fərqlənmir. Hər şey gözəldir, evin divar kağızları da, döşəməsi də, tavanı da, mətbəxdəki işlər də  hamısı yüksək səviyyədə  inşa edilib. Sevincimdən gözlərim doldu. Evimizin qapısından, divarından öpdüm. Sonra həyətə  çıxıb doyunca kəndimizin  təmiz havasını uddum. Adama ləzzət eləyirdi. Həyat yoldaşım və balalarım da sevinc içindəydi. Bəlkə də bizim kənd dünyanın ən gözəl kəndidir. Kənddə bütün ağaclar çiçək açıb, yarpaqlayıb, hər tərəf yaşıllıq içindədir. Ot adamın dizinə qədər böyüyüb. İstəyirsən ki, elə bu yaşıllıqların üstündə də uzanasan. Yaxşı qanqal da bitib, elə doyunca qanqal da yedik.

Suqovuşanın başqa bir sakini Əhəd Alıyev də sevincini gizlədə bilmir. Əhəd kişi deyir ki, Zəngilana, Füzuliyə, Şuşaya  və digər yerlərə insanlar qayıdandan sonra biz də kəndimizə dönməyi böyük sevinclə gözləyirdik. Gözləyirdik ki, görəsən nə vaxt  kəndimizə  gedəcəyik. Allah bu xoş günü bizə qismət elədi. Min şükür, indi də ailəm, balalarım, nəvələrimlə bir yerdə bizə ayrılmış bu yaraşıqlı mənzildə yaşayırıq. Özü də bu yaz  günündə kəndə köçməyin özgə bir ləzzəti, özgə bir zövqü, özgə bir gözəlliyi var. Əlbəttə,  biz bura gələndə çox sevindik. Dövlətimizi və cənab prezidentimizi Allah qorusun. Çünki artıq  bizə Suqovuşanda yaşamaqla yanaşı, iş yerləri də yaradılıb. Təbii ki, bu şəraitin yaradılması hər birimizdə sabaha olan sevgini və ümidi daha da artırır. Ən azından ona görə ki, xeyli həyətyanı sahəmiz var və  burda müəyyən tərəvəz məhsulları  əkə biləcək, onun bəhrəsini  görəcəyik. Biz kənd adamlarıyıq ey, həmişə torpağa bağlı insanlar olmuşuq. Gücümüz nəyə çatıbsa onu əkmişik və əkdiyimiz məhsulları  yeyəndən sonra artığını bazara çıxarmışıq və qohum-əqrəbaya vermişik. Aydındır ki, belə bir gözəl şəraitin  mövcudluğu bizdə qurub-yaratmaq eşqini daha da gücləndirir.

Suqovuşan kəndinin hansı sakini ilə söhbət etdiksə, onlar  bir fikri xüsusilə vurğuladılar. Hamı bir ağızdan dedi ki, bizi bura qaytaran Ali Baş Komandan, prezident İlham Əliyevə və Ordumuza minnətdarıq! Bu torpağın hər qarışında şəhidlərimizin və qazilərimizin qanı var. İndi baxırıq güllərə, çiçəklərə, lalələrə elə bilirik ki, şəhidlərimizdi, torpaqdan yenicə boylanırlar. Onların boyuna qurban olaq və hər yandan, hər güldən, hər çiçəkdən, hər lalədə onların qoxusu, ətri gəlir!

Emil Faiqoğlu

Yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.