adalet.az header logo
  • Bakı 9°C
  • USD 1.7
31 Mart 2023 18:00
3748
TEXNOLOGİYA

DİGİTALLAŞMA

Getdikcə yayılan rəqəmsal alətlər daha da inkişaf etdirilir, insana xas olan davamlılıq və yaradıcılığı əngəlləyir. Halbuki insan öz ağlı, yaradıcı gücünün mənbəyi ilə quruya, dənizə və kosmosa hakim olmuşdur. İnkişaf mərhələləri haqqında yüzlərlə elmi tarix yazılmışdır.

Texnologiya bir-birini üstələyən ixtiralarla inkişaf etmişdir. Rəqəmsallaşma bu inkişafın ən sürətlə yayılmasıdır. Texnologiyanın dəyişməsi həyatın bir parçasına çevrildiyi üçün pulun başı olan dövlətlər insanlığı məhv edəcək öldürücü silahlarla cəmiyyətlərin dinc həyatını gündəmdən çıxarıblar.

İTKİLƏR

Sivilizasiya mədəni yığımlara əsaslanır. Sivilizasiyanın əsası insanın inkişaf dövründə düşünərək, hiss edərək və ağlından istifadə edərək yaratdığı mədəniyyətlə qoyulmuşdur. Bu kontekstdə Maarifçilik Avropanın mədəni inqilabıdır. Əsrlər keçsə də, yaşadığımız dövr bəşəriyyəti sevindirəcək bir dönüş yarada bilməyib.

Rəqəmsallaşmanın geniş vüsət aldığı dünyamızda Şekspir, Dostoyevski, Volter, Eynşteyn, Pikasso kimi dəyərlərin böyüməsini gözləmək olmaz. Onlar dəyərlər yaratmaq məqsədi daşıyan cəmiyyətlərdən yaranıblar.

QARŞILIQ

Rəqəmsal gadgetları ləkələmək mənim məqsədim deyil. Rəqəmsallaşma yalnız insanları bir araya gətirmək vasitəsi olduqda işləyir. Bununla belə, ölkəmizdə rəqəmsallaşma hər mənada ifadənin sonsuzluğuna səbəb olur. İnkişafı dayandırmaq mümkün olmadığı üçün onu məhsuldar edəcək mühitlər yaratmağa çalışmaq lazımdır.

Bəs bu necə olacaq? Cib telefonları hətta beş-altı yaşlı uşaqların da vazkeçilməzinə çevrilib. Evdar xanımlar bütün işləri dayandırmaq, üç-beş sözdən ibarət mesaj mübadiləsi aparmaq üçün cib telefonlarını buraxmırlar.

Alimlər deyirlər ki, daxili telefonlardan normada istifadə etməyənlər öz sağlamlıqlarını riskə atırlar:

Texnologiyadan uzun müddət istifadə beyinin elektrik qavrayışını pozur. Bu da öz növbəsində ətraf mühitə yayılan şüalarla beyin hüceyrələrini zədələyir. Beyin hüceyrələrinin zədələnməsi də bir çox xəstəliklərin yaranmasına səbəb olur. Məsələn, epilepsiya beynin elektrik fəaliyyətinin pozulması ilə əlaqələndirilir. Uzun saatlar davam edən bu enerji epilektik tutmaları ilə insanları təhlükə qarşısında qoyur.

Çıxış yolu zəlzələ xəbərdarlığında olduğu kimi mütəxəssislərin dediklərinə əməl etməyi tələb edir...

XƏBƏRDARLIQ

Alimlər rəqəmsal cihazların beyin tənbəlliyi yaratdığını iddia edirlər. Tənbəllik isə ilk növbədə düşünmə və hiss etmə mexanizmini pozur.

Son zamanlar tələbələr suallarına cavab tapmaq üçün lüğət və ensiklopediyalardan istifadə etmək əvəzinə kompüter və telefonlara hücum edirlər. Bu, beyni inkişaf mərhələsində olan uşaqların mövcud düşüncə gücünə və öyrənmək istəyinə təsir edir. Beyin funksiyasının pozulması düşüncəni ləngidir və xəstəliyə çevrilən unutqanlığa gətirib çıxarır.

Adnan Binyazar

Dilinizə uyğunlaşdıran: Eminquey