"Samur" qəzetinin son sayında yaradıcılığına dərin hörmət bəslədiyim lirik ovqatlı, dərin hisslər və köyrək duyğular şairi Əbülfət Mədətoğlu haqqında məqalə ilə çıxış etmişəm. Uzun illərdir "Samur" və "Ədalət" qəzetləri arasında işgüzar əlaqələr var. "Ədalət" qəzeti redaktorunun müavıni vəzifəsində çalışan bu şair-publisist həmkarımla bir-birimizin yaradıcılığını izləyirik. Etiraf edim ki, dərin hörmət bəslədiyim qələm sahibləri arasında zəngin mənəviyyatı olan bu təvazökar və səmimi insanın özünəməxsus yeri var. Qələmə sarılıb gecə-gündüz yorulmaq bilmədən yazıb-yaradan, sözə dəyər verən, onu cilalayıb bir-birindən gözəl poetik lövhələr yaradan istedadlı şairi bu dəfə ləzgi oxucularına tanıtdırmağa çalışmışam. Onun bir neçə şeirini ləzgi dilinə tərcümə etmişəm. Onu da deyim ki, tərcümə prosesində Əbülfət Mədətoğlunun zəngin və rəvan dildə qələmə alınmış şeirlərinın axıcılığının bir daha şahidi oldum. İndi həmin tərcümələri oxucuların mühakiməsinə verir, şair Əbülfət Mədətoğluna isə yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıram.

https://www.samuronline.com/.../har.../gariki-gisserin-shair

https://www.samuronline.com/uploads/archive/pdf/377.pdf

ГЪАРИКI ГЬИССЕРИН ШАИР

Азербайжан шаиррин ватан я лагьайтlа, чун ягъалмиш жедач. Ина хуралай шиирар кlелдайбур гзаф ава. Республикадин ахьтин са пlипl авач хьи, анай тlвар-ван авай шаирар акъат тавурай. Прессадин муг яз гьисабзавай Баку шегьердин «Азербайжан» нешриятдани цlудралди тIвар-ван авай къелемэгьлийри кlвалахзава.

Азербайжан гьакlни поэзиядал рикl алай инсанрин ватан я. Ина гафуниз къимет гудай, алакьунар авай къелемэгьлийриз гьурметдайбур гзаф ава. Эбуьлфет Медетогълу хьтин инсанриз лагьайтlа, абуру рикlяй икрамда. Датlана столдихъ ацукьна кхьинрив машгъул тир и шаир-публицистдалди, къени къилихрин иесидалди, зегьметдал гзафни-гзаф рикl алай пешекардалди вирибуру дамахда.

Эхь, Азербайжандин пешекар журналистрин арада кьетlен чка кьунвай, сад-садалай марагълу макъалайралди кlелдайбурун гьуьрмет къазанмишнавай Эбуьлфет Медетогълу журналистикадив тек са къуллугъдин чкадив хьиз, адетдин пешедив хьиз ваъ, йиф-югъ талгьана лежберди хьиз гафарин никlер цазвай инсан хьиз агатнавайвиляй чидайбуру адакай рикl ацlанваз рахада. Адан кьакьан руьгьдикай, ватанпересвиликай, къени къилихрикай гаф кутада.

Эбуьлфет Медетогълу (Алиев Эбуьлфет Медетан хва) 1959-йисан 1-январдиз Дагълух Къарабагъдин Хожавенд райондин Тугъ хуьре дидедиз хьана. Эрмени миллетчийри кутур мидявал себеб яз арадиз атай дяведи ватандивай къакъудай, вичин ва хайибурун, ярар-дустарин кьисметда гзаф йисарин чаравал гьатай Эбуьлфетан тахьайтlани гъарикl тир рикl и вакъиайри генани сугъуларна. Вичин рикlин сузаяр, хажалатарни гъамар теснифиз алахъай ада къелем яракьдиз элкъуьрна.

Журналистикадив «Тешвикъатчи» журналдин корректор хьиз эгечlай ада гуьгъуьнлай Азербайжандин Гьукуматдин Университетдин тарихдин факультетда чирвилер къачуна. Анаг акьалтlарна «Aраз», «Къарабагъ» ва «Aзербайжан ордусу» газетра мухбирвиле кlвалахна.

1992-йисалай «Адалат» газетдин кьилин редактордин заместитель тир адан къелемдикай хкатзавай гьар са макъала са вакъиадиз элкъвезва. Ингье зи ихтилат адан поэзиядикай я. Вучиз лагьайтlа гзафбуруз Эбуьлфет Медетогълу хъсан шаир хьиз чида. Ам икьван гагьди басмадай акъатнавай гзаф ктабрин автор я.

Авайвал лагьайтlа, Эбуьлфетан шиирри зун чпихъ ялзавай гзаф жигьетар ава. Абурукай сад лагьайди и шаирдин шииррин ацlай, къени, михьи чlал я. Адан цlарара гзафбуру фадлай рикlелай ракъурнавай халисан халкьдин чlал рахада вав. Миже квай, алатай вахтар рикlел хкидай, рикl юзурдай хайи чlал. Садбуру хьиз, алаз-алачиз патан чlаларай атанвай гафарикай менфят къачудач ада. Кьвед лагьайди, ада адетдин гафар акьван сересдиз лугьуда, чка атунивай акl харжда хьи, мягьтел жеда вун.

Эбуьлфетан тешпигьрин иервили гьейранарда кlелдайди. Адан поэзиядиз вичин гаф куьрелди ва хцидаказ лугьун хас я. Садбуру хьиз, яргъияр авуникай хуш къведач адаз. Фольклордални халкьдин поэзиядал гьейран тир и шаирдин шиирарни гьа руьгьдинбур я. Адахъ 7-8 гьижадин шиирар гзаф хьунихьи и кар тестикьарзава.

Лирикадин шаир хьиз сейли тир Эбуьлфетан поэзияди гъамлу, сефил, зарул нотайралди туькlуьрнавай манияр хьиз эсерда ваз. Ихьтин манийрихъ фикирри басрух гайила, машинда аваз рехъ фидайла, кlвале ялгъуз тирла яб акализ кlан жеда. Ина хъуьтуьл гьиссер рахада вав.

Адан лирикадин образни тафаватлуди я. Ам шаирдин рикlе кlевелай вичин чка кьунвай, садавни гекъигиз тежер дишегьли я. Иервилин кукlушда аваз сакlани рам тежезвай, чlехи муьгьуьббатдин чешне тир и образдиз туькlуьрнавай шииррин садани муькуьди тикрарзавач, гьар са шиир цlийи рангаралди, цlийи тешпигьралди туькlуьрнавайди я лугьуз абуру галуддач вун, акси яз руьгь ацlай хьиз жеда ваз. Халисан поэзия ава и шиирра.

Чи гзаф йисарин къелемдин дуст, «Самур» газетдал рикl алай Эбуьлфет Медетогълудин шииррин чlал акьван фасагьатлуди, рикlе ацукьдайди я хьи, абур лезги чlалаз регьятвилелди элкъуьриз жезва. Вичин шиирар туьрк, фарс ва урус чlалариз элкъуьрнавай шаирдин шиирар сифте яз лезги чlалаз элкъуьрнавайди я. Кlелдайбуру абур хъсандиз кьабулдайдан чlалахъ я чун.

GÖNDƏR

Onsuz da boşdu bu otaq -

Qapını açıq qoymuşam!

Dərd gəzsə dərhal tapacaq -

onu gəzməkdən doymuşam!..

Bir qərib dalğa var məndə -

Müsbəti çəkib götürür...

Elə bilirsən ki, sən də -

Əbülfət dalğa ötürür!?.

Yox, canım-gözüm, inan ki,

Sönmüş əhəng daşıyam mən!..

Göndər quru bir saman ki, -

Ondan tutub yaşayım mən...

РАКЪУРА

Тахьайтlани ичlи я кlвал,

За адан рак ахъаз тунва.

Дерт къекъвейтlа, фад къведа зал,

Адакай зи къенер канва.

Са гъарикl лепе ава захъ,

Хъсанди кьуна тухузва.

Лагьайтlани жемир чlалахъ,

Ам Эбуьлфета ракъузва!?

Зун – туьхвенвай эгьенгдин къван,

Гьидав рахан, нив къалин за?

Ракъура заз са кьуру сам,

Галкlана уьмуьр гьалин за.

GƏLƏCƏM

Elə bilmə uzaqdayam, duymuram

Darıxanda adımı çək, gələcəm!

Mən adını söyləməkdən doymuram –

Çağıranda adımla tək gələcəm!

Fərq eləmir keçəcəyim yol, cığır

Bəllidir ki, buluddan da gün çıxır.

Görsən səni hansısa fikir sıxır –

Bəs eləyir bir dənə zəng, gələcəm!

Gördüm səndə mənasını həyatın,

Bu gün üçün nə doğmanam, nə yadın!

Əbülfətə Qiblə olan tək Qadın –

Sevgisini könlünə ək, gələcəm!

КЪВЕДА ЗУН

Акl жемир хьи, яргъал я зун, кьатlузвач –

Гъарикl чlавуз эвера заз, къведа зун.

За ви тlвар кьаз садра ара атlузвач,

Эверайла жуван тlвар гваз къведа зун!

Кваз кьадач за гьич атlузвай рехъ, жигъир,

Циферкайни рагъ хкечlда, вуч лугьун.

Басрух гана атай чlавуз вал фикир,

Вуна садра зенг ая заз, къведа зун!

Вун ятlани и дуьньяда зи мурад,

Лугьуз жедач ви хайиди ятlа зун,

Эбуьлфетаз Кьибле хьайи тек Тават –

Кlан хьайитlа зи ашкъи ваз, къведа зун!

ADİNA GECƏLƏRİ...

Qəlbimdəki sevgini

Çox istədim qəlbimdən.

Bu sevgi çıxarıbdı -

Qəlbimi qəlibindən.

Yerlə göy arasında

Ya aşağı, yuxarı...

Gözümün qarasında -

Donur qəlbin buxarı...

İnancım, inamım da

Bu sevgidə tamlanır...

Tərk edilmiş limanda -

Hər gecə bir şam yanır...

... Adina gecələri

Bir kölgə düşür üstə...

Şamı alovlandırır -

Hıçqırtılı o səs də...

АДИНАДИН ЙИФЕР

Заз рикlевай кlанивал

Рикlелай гирт кlан хьанай.

Кlанивили акъуднай

Зи рикl вичин гуьнгуьнай.

Цавунни чилин кьула

Агъада, я винида…

Са къул ава куз-хъукъваз

Зи вилерин нинеда.

Заз умуд гьар гъилера

И кlанивили гуда.

Ичlи тир гьуьлуьн кьере

Гьар йифиз са шем куда.

Адинадин йифериз

Чкlай чlавуз чlулав тав…

Шезвай ванци шеминик

BİLMİRƏM

Özümdən küsdüyüm kimi

Özgədən küsə bilmirəm...

Qaçırıb əlim ümidi –

Əlimi kəsə bilmirəm!

Ürəklə ağrı dalaşır

Üz-gözüm qana bulaşır.

Ayağıma qəm dolaşır,

Ya başqa nəsə, bilmirəm...

Gün də ömürə geyilir,

Daş da daş ilə yeyilir!..

Deyəsən adım deyilir –

Çıxım bu səsə, bilmirəm?!.

Hər ağacın olmur barı,

Fikrim səpələnmiş darı...

Sən mənim könlümlə yarı –

Üstündə əsə bilmirəm!..

ЗАЗ ЧИДАЧ

Жувакай хъел къведайвал,

Масада хъел гъидач заз.

Умуд атlай жуван гъил –

Гьикl атlуда, чидач заз!

Рикlи тlалдив къалзава,

Ивид ргаз звалзава,

Кlвачел гъамар гьалдзава,

Вуч лугьуда, чидач заз.

Югъ йифери кьатlзава,

Къван къванцив агатзава,

Япа са ван гьатзава –

Гьикl гьай гуда, чидач заз.

Бегьер жедач гьар тарал,

Фикир чикlиз, физ гарал…

Вун зи рикlин тlални звал –

Гьикl юзада, чидач заз!..