(Həyat hekayələri)

Qadın əlindəki iki ağır çanta ilə tələsik gedirdi. Axşamçağı hər kəs işdən evə tələsdiyindən yollar tıxac idi. "20 Yanvar” metrosu ətrafında insan və maşın sıxlığından tərpənmək mümkün deyildi. Təmiz hava çatışmazlığından adam boğulurdu. Qadın isə bunların heç birinin fərqində deyildi, fikri ancaq evə tez çatmaq idi. Bu gün Yasamal ərazisindəki yarmarkaya "axşam bazarı”na getdiyindən evə gecikmişdi. Tərslikdən nəşriyyatdakı təmir işləri onun işini bir az da çətinləşdirmişdi. Sabah təmizləsə də, axşam ustalar yenidən otaqları baxılmaz hala gətirmişdilər. Xadimə işlədiyi qəzet-jurnalların işçiləri sabah işə gələndə otaqları təmiz görməli idilər. Onun buna vaxtı, imkanı, istəyi, həvəsi varmı-yoxmu, kimsəyə maraqlı deyildi, tələb edəcəkdilər, danlayacaqdılar, o isə susmağa məcburdu...

İşdən çıxanda isə 96 nömrəli avtobus marşrutundan düşüb birbaşa Respublika Klinik xəstəxanasının yaxınlığında yerləşən yarmarkaya üz tutmuşdu. Həftədə iki gün fəaliyyət göstərən yarmarkaya bu gün getməsəydi, başqa yerdən meyvə-tərəvəzi baha qiymətə almalı olacaqdı.

Qiymətləri aşağı salmağa nail olduğundan çok məmnun halda bazar çantalarını doldursa da, daşımaq çətin idi. Bütün gün əyilib süpürdüyündən beli ağrıyırdı, sümüklərinin sızıltısından, əzələlərinin ağrısından hər addımdan bir çantaları yerə qoyurdu, sonra nəsə fikirləşib var gücünü toplayaraq yeriməyə başladı. Ağırlıqdan barmaqları göyərib qançır olmuşdu.

Dayanacağa isə hələ çox qalırdı. Bu vaxt telefonu zəng çaldı. "Azərsu”nun baş idarəsinə tərəf olan yolu tıxacdan güclə keçdi, telefonsa susmurdu. Gün ərzində ilk dəfə telefonunun səsini eşidirdi. Onu kimsə aramazdı. Nəhayət yolu keçib dayanacaqda yükünü yerə qoydu. Pencəyinin cibindən nimdaş telefonu çıxardı. Oğlu idi. Qadın bir anlıq sevindi. "Gecikdiyimdən narahat olublar”, deyə düşündü. Telefonun o başından oğlunun acıqlı səsi gəldi: Ana mənim boz köynəyim hanı, tapmıram?- qadının sevinci gözündə dondu: Şkafındadı, a bala, səhər ütüləyib asmışam. Kənardan ərinin səsini də duydu: Harda qalıb ey bu, acından öldük ki?.. Bayaqdan götürdüyü yük sanki əlində birdən-birə ağırlşadı. Beynindən, əlindəkilərin çəkisini hesablamaq keçdi. Təxminən öz çəkisindən bir az kəm olardı. Bayaq Nəşriyyatda otağını təmizlədiyi, onu pintilikdə, əyin-başına fikir verməməkdə, qadın nə demək olduğunu anlamamaqda suçlayan sarışın saçlı, uzun dırnaqlı, dar şalvarlı, sinəsi yarıya qədər açıq koftalı, silikon dodaqlı, tatuaj qaşlı "qızın” sözlərini xatırladı. Bəlkə o qız doğrudan haqlı idi? Üst-başına gözucu nəzər saldı. Köhnə ətək, neçə ildir geyindiyini unutduğu pencək, rahat və isti olduğu üçün hər qışı onunla keçirdiyi yun kofta bir-biriylə tutuşmurdu. Ayağındakı çəkmələr su keçirirdi. Bir neçə gün əvvəl güclü yağışlar yağan zaman yeni, ucuz bir çəkmə alacağını düşünmüşdü. Amma imkanına baxıb almağa ürəyi gəlməmişdi. Xoşuna gələn 10 manatlıq çəkməyə eləcə baxıb, baxıb uzaqlaşmışdı. Başındakı, qonşusunun Məşhəd şəhərindən gətirib, ona hədiyyə etdiyi yaylığın altından azca görünən ağlı-qaralı saçlarını nə vaxt daradığını unutmuşdu... bu düşüncələrdən növbəti 96 nömrəli avtobusun yaxınlaşmasıyla

bir-birini itələyərək minməyə çalışan adamların səs-küyüylə ayrıldı. Əllərinin ağrısı bir az sakitləşmişdi. Amma o, hələ Xırdalan yoluna keçməliydi. Yol ona ikiqat uzun göründü. Özünü gümrah tutaraq ağır yüklə addımlayan bu qadına kimsə kömək etmək fikrində deyildi. Şəhər - ətrafı insanla dolu idi, amma içlərində insan yoxdu sanki. Hər kəs evinə tələsirdi...

Çətinliklə 119 nömrəli avtobusun dayanacağına gəlib çıxdı. Artıq barmaqlarını hiss etmirdi. Ən böyük təlaşı isə avtobus gecikdiyindən yolun ortasına qədər yığılmış adamların arasından keçib necə minəcəyi idi. Avtobus yaxınlaşdı. O, ümidsiz, köməksiz halda yükünü götürüb camaata qoşuldu. Kütlə onu basıb qapıya yaxınlaşdırdı. Bu zaman bir gənc onun çantasını qapıb avtobusa mindirdi. Sevincindən oğlana o qədər alqışlar etdi ki, oğlan təəccübləndi. Amma ayaq üstdə durmaq da müşkül idi. Ona yükünə görə irad tutanlar da oldu: zalım qızı, özümüz güclə minirik, Xırdalanda bazar yoxdu? Qadınsa susurdu. Son vaxtlar o, artıq danışmağın gərəksizliyini yəqin etmişdi, çünki insanlar özlərinə lazım olan cavabları istəyirlər... Avtobusun ortasındakı dəmir dirəyə tərəf onu o qədər sıxmışdılar ki, səsini çıxarmağa halı yoxdu. On beş, iyirmi dəqiqəlik Xırdalan yolu acı bağırsağa dönmüşdü, bitmək bilmirdi. Tıxacdan addım-addım gedən maşınların qazının iyi də nəfəs kəsirdi. Sərnişinlərin deyinməsi, sürücünün əsəbi cavabları hər gün təkrar olsa da, bu gərginliyə öyrəşmək çətin idi. Bir saata güclə mənzil başına çatdı. Bayaqkı oğlan yenə ona kömək edib yükünü avtobusdan endirdi. Yataqxananın həyətinə çatanda evdə çörəyin olmayacağını da yəqin edib həyətdəki mağazaya girdi. Çörək və kolbasa alıb yükünün üstünə qoydu.

Gecikdiyindən və bayaq telefonda ərinin əsəbi səsindən yemək bişincə dözməyəcəklərini bilirdi. Onlara gəlin, kömək edin deməyə də ərindi. Əzabla öz çəkisi qədər yükü üçüncü mərtəbəyə qaldırdı. Qapını ayağı ilə itələyib içəri girdi. Nəfəsi təngimişdi, barmaqları çantanın qulpunun şəklini almışdı, qırmızı, sarı, göy rəng barmaqlarında birləşmişdi.

Televizor seyr edən əri: Gəl çıx da, - deməklə, kompüterdə yazışan oğlu başını silkələyib salam verməklə kifayətləndilər. Ana tələsik mətbəxə keçdi. Arxadan ərinin kobud səsini eşitdi: - - Sən atooun goru, əllərini yu, sonra!..

Bu, nəşriyyatdakı ayaqyolunu təmizləyən qadına xatırlatma idi. Xlor iyi mətbəxi bürüdü. Bir stəkan suyu tələsik başına çəkib çay qoydu. Kolbasanı, çörəyi doğradı, tərəvəz, göyərti təmizləyib siniyə yığıb gətirdi və ərini, oğlunu da süfrəyə dəvət etdi. Üzüntülü, incik səslə: -Yeyin, bir azdan yemək hazırlayacam, - dedi.

Divanda oturub yeməyə girişmiş əzizlərinə tamaşa edərək bayaqkı qızın dediklərini düşünürdü. Ağrıdan sızıldayan bədəni, keyləşmiş əlləri, əzizlərinin bütün bunlara laqeydliyi və o "qızın” qaş-gözünü süzərək söylədiyi sözlər üst-üstə gəlmişdi. Çəkmək çox çətin idi. "Quran”da oxuduğu kəlamı xatırladı: "Allah heç kimə çəkə biləcəyindən ağır yük vermir”.

Düşünürdü, daşıdığı yükmü ağır idi, yoxsa doğmalarının onun hər gün təkrar olunan əziyyətinə qiymət verməmələrinin, laqeydliyinin ağırlığımı? Özündən ixtiyarsız sızıldayan əllərini göyə qaldıraraq: Çəkə bilməyəcəyim yükü, vermə, Allahım! - deməsinə oğlu da, əri də eyni vaxtda dönüb baxdılar...