Bəhram Fərmanzadə

Ümid yerisən

(Dostum, professor Tahir Baxşəliyevə)

Həyatda düzlüyü

Düz yolu seçdin

Həyatın dolanbac

Yollarından sən

Mətin addımladın

Şərəflə keçdin

Sən uzaq olmadın

Xeyirdən, şərdən,

Hər şeyi yerində

Götür-qoy etdin

Bəzən də narazı

Qaldın özündən

Bəzən də danlayıb

Qınadın bizi

Sənin danlağından

Sənin sözündən

İnciyib heç vədə

Küsmədik düzü

Qazandın nəyin var

Alın tərinlə

Mən də fəxr eyləyib

Öyündüyüm qardaş

Sənin hər qələbən

Hər Zəfərinlə.

Bəzən də həyatla

Barışmayanda

Bəzən də heç nəyə

Qarışmayanda

Sən elə düşünmə

Demə gerisən

Bir elin, obanın

Çətin günündə

A dostum həmişə

Ümid yerisən.

Ürəyi böyüklər

(Əziz dostum və qardaşım Əbülfət Mədətoğluna)

Dəryada fırtına qoynuna düşən

Ümmanlar qoynunda demə tərk olur

Talehin qəribə oynuna düşən

Ürəyi böyüklər dizi bərk olur.

Az işlər görmədin elin yolunda

Qiymətin obada, elində olsun.

Əlinin gücü var, qardaş qolunda

Nizami qələmi əlində olsun.

Qəlbində işıq var, gözlərində nur

Kişini yaşadan amal ürəkdi.

Qartallar həmişə zirvədən uçur

Qəlbi genişlərə meydan gərəkdi.

***

Əzizim Məmməd Araza

Söz tökülər,

Köz tökülər, iliyini sümürsən.

Demirəm ki, istilikdə «kömürsən»

Şeir üçün əriyən bir ömürsən,

Alışmağın, yanmağın da təhri var.

Söz başına fırfıra tək fırlanan,

Yorulmayıb, axıradək fırlanan.

Könlü eldən ilham alıb nurlanan

Hər misranın möcüzəsi, sehri var.

Dayanmadın qırağında dünyanın,

Piltə oldun çırağında dünyanın.

Nəğmə adlı varağında dünyanın

El bilir ki, Məmməd Araz möhrü var.

Oxuma bülbül, oxuma

(Əzizim və dostum Aqil Abbasa)

Bir röyadı, yuxudu,

O vaxt heç nə yoxuydu.

Qədir çələng toxudu

«Sona bülbüllər»i oxudu.

  Oxuma bülbül, oxuma.

Qiymətini bilmədik,

Bilmədik heç bir nəyin.

Qiymətini bilmədik

Nə gülün, nə çiçəyin.

Oxuma bülbül, oxuma.

O iblisin, naqisin

Toruna naşı düşüb.

Bünövrəsin qoyduğum

Evimin daşı düşüb.

Çiçəklərin üstünə

Gözümün yaşı düşüb.

Şuşa girir yuxuma,

Oxuma bülbül, oxuma.

Saxlayır şəhid yasın

Eşit xeyir-duasın.

Dan yeritək ağarıb

Saçı Aqil Abbasın,

Oxuma bülbül, oxuma.

Əliyalın çıxmışıq

Yaraqlı atlı üstə.

Ruhu Eldar Baxışın

Gəzir Qubadlı üstə,

Oxuma bülbül, oxuma.

Araz əvvəlki Araz,

Kür əvvəlki Kür deyil.

Dörd yanımız yağıdı,

Dünya bilir, sirr deyil.

Necə ki, birləşməyib,

Bu millət ki, bir deyil,

Oxuma bülbül, oxuma.

Dünənin bugünün tarixin yaz

(Türk dünyasının görkəmli tarixçisi, şəxsiyyəti və istedadı önündə baş əydiyim, əzizim Süleyman Əliyara)

Məddahlar qarşında dura bilmədi,

Hücumlar çox oldu hədə-qorxuda.

Polad iradəni qıra bilmədi

Bir ömür həsr etdin Dədə Qorquda.

Bələdsən bu yurdun, yerin qatına

Çiynində millətin, yükün bilirsən.

Enib bu torpağın dərin qatına

Bu xalqın tarixi kökün bilirsən.

Borcludur ay ustad qanana qanmaz,

Dibim qızıldandır desə də qazan.

Dünənin, bu günün tarixini yaz,

Vaqif olmayıbdır hər yazı yazan!

Öpərsən

(Şuşa, Qarabağ üçün burnumun ucu göynəyir deyən dostum Ənvər Əhmədin əziz xatirəsinə)

Həyat mənə işgəncədi, zülümdü,

Bir kimsəm yox, gözləyənim ölümdü

Sənə qalan bircə ovuc külümdü,

Azad olan torpağıma səpərsən.

Xətainin qılıncını al görüm,

Gir döyüşə, sağa-sola çal görüm.

Düşmənimi pərən-pərən sal görüm,

Qolda qüvvət, ürəyimdə təpərsən.

Pərvazlanıb qartal göydə süzəndə,

Güzgülənib sona göldə üzəndə.

Şamxoruzu fərəsini gəzəndə,

Göndər mənə qaranquşdan xəbər sən.

Bu dünyanın üzü sevinc, kədərdi,

Demə qardaş, nə əkmişdim, nə dərdim.

Bu dünyada nə var gəldi-gedərdi,

Başım üstə qılınc, qalxan sipərsən.

Bir palıdam, şimşək vurdu laxladım,

Öz kökümü, budağımı saxladım.

Ənvər Əhməd yaxşı-pisi yoxladım,

Qarabağın torpağını öpərsən.

Burda bir el yurd salıb

(Kəndimin Şahsevən kəndində məskunlaşan müəllimim və dostum Fərman Kərimzadənin ruhuna)

Burda bir el yurd salıb,

Yönü Vətənə sarı.

Becərib zəmi salıb

Dəni Vətənə sarı.

Qızmaz yeri, yatağı,

Deyər bayatı, ağı,

Yola salar sübh çağı,

Günü Vətənə sarı.

Vətən dini, imanı,

Var ümidi, gümanı.

Uçar tüstü-dumanı,

Çəni Vətənə sarı...

Barıymış

(Müəllimim və dostum Fərman Kərimzadənin ruhuna)

Cəbrayıla onunla birlikdə gedib, hər sübh çağı, qürub vaxtı Araz çayına, Xudafərin körpüsünə baxardıq. Belə qərara gəldik ki, onun mənsur «Qızıl ağacdan asılmış beşik» əsərinin adını dəyişib «Xudafərin körpüsü» qoyaq. Çünki Xudafərin körpüsündən böyük el, tarixi şəxsiyyətlər keçmişdir.

Qara bulud yağış olub selləndi,

Çopur daşlar dağ döşündən helləndi

Çeşmələrin zümrüd gözü lilləndi

Bu çayların bulanmağı varıymış.

Çinar töküb susuzluqdan yarpağın

Canıdır su, qanıdır su torpağın

İki yerə bölünən bu torpağın

Göz  yaşıyla sulanmağı varıymış.

Bu qalanın mamır basıb hörgüsün

Keçə bilmədik Xudafərin körpüsün.

İtirmişik beldə kəmər körpüsün

Baba yurdun talanmağı varıymış.

Həsrətinin Araz olan qolunun

Lələkləyən Bakı, Təbriz yolunun

Aralıqda bitən tikan kolunun

Boynumuza dolanmağı varıymış.

İnciyir

(Dostum və qardaşım Ağa Laçınlıya)

Natəvan mülkünü ediblər talan,

Gözüm baxa-baxa yağıda qalan

Qatır dırqaq töküb, quş qanad salan

Əskəran adlı qallam inciyir.

Sinəm Dəli dağdı, başım Murovdu,

Qapqara saçlarım indi qırovdu.

Qardaşım itkindi, bacım girovdu,

Gözümə baxanda balam inciyir.

Güllü yaylaqlara köçüm köçməyir,

Baxmaqdan kor olub, gözüm seçməyir.

Nadanın yanında sözüm keçməyir,

Sinəmi yandıran kəlam inciyir.

Tənhayam, arxam yox, nə də öndərim,

Fələyin çarxını necə döndərim.

Kimə namə yazım, kimə göndərim,

Etdiyim o haqqı-salam inciyir.

Çölümdə sar gəzir, gölümdə bağa,

Soltan bəy yurduna sahibdir dığa.

İçimdə tağ atıb dərdim, ay ağa,

Axmazım inciyir, çalam inciyir.

Bu dünyanın qara daşı göyərər

«Bu dünyanın qara daşı göyərməz» şeirinin müəllifi Musa Yaquba

Hər kəs yükün öz çiyninə götürsə

Kəndirbazlar kəndirini itirsə.

Buyruqçular bircə ağac bitirsə

Bu dünyanın qara daşı göyərər.

Saxtakarlar sol əliylə yazmasa,

Paxıl qonşu ayaq altı qazmasa.

Harınlaşıb heç kim yolun azmasa

Bu dünyanın qara daşı göyərər.

Yalançılar söz deyəndə tərləsə,

Böhtançılar dərdə düşüb çərləsə.

Tənbəl övlad öz başını hərləsə

Bu dünyanın qara daşı göyərər.

Ürəyimiz təmizlikdə aynasa,

Qurd quzuyla bir çəməndə oynasa.

Xörəyimiz bir qazanda qaynasa,

Bu dünyanın qara daşı göyərər.

Laçının yollarında

(Əziz dostum Malik Fərruxun xatirəsinə)

Duman zirvəni alar

Dağlar xəyala dalar.

Əlik balasın yalar

Laçının yollarında.

Lalə yandı közərdi,

Qoxlamasam küsərdi.

Təbiət xalı sərdi

Laçının yollarında.

Könlümdə min bir həvəs,

Kölgədə dərdim nəfəs.

Çətirləndi tut, vələs,

Laçının yollarında.

Necə deyim yoruldum

Saflaşdım, duruldum.

Gözəlliyə vuruldum

Laçının yollarında.

Bir şair varıydı bu Yer üzündə

(Eldar Baxışın əziz xatirəsinə)

Bir şair varıydı bu Yer üzündə

Elə bil sinəsi söz yuvasıydı.

Bir şair varıydı bu Yer üzündə

Çörəyi, suyuydu söz, havasıydı.

Sözü ilmə edib söz toxuyardı,

Üzündən-gözündən söz oxuyardı.

Üstündən-başından söz qoxuyardı,

Bir şair varıydı bu Yer üzündə.

Dərdi gizlədərdi, dözün deyərdi,

Min kişi içində sözün deyərdi.

Şeir istəsəydik yüzün deyərdi,

Bir şair varıydı bu Yer üzündə.

Bir şair varıydı bu Yer üzündə,

Qədrini çiçəyin, gülün bilirdi.

Dəryada balığın, səmada quşun,

Bir şair varıydı dilin bilirdi.

Küləyə yatımlı teli varıydı,

Ürəyə yatımlı dili varıydı.

Qələmə yatımlı əli varıydı,

Bir şair varıydı bu Yer üzündə.

Olmadı

(Bəhramı qürurunda bəy sözündə şair kimi tanıyıram deyən gözəl ədəbiyyatşünas tənqidçi, dostum Vidadi Məmmədovun əziz xatirəsinə)

Zəhərləyib aşını da                       

Açırdılar başını da

İçdilər  göz yaşını da

Doyan olmadı, olmadı.

Bir göründü üçdə, beşdə

Qan töküldü qızıl teşdə.

Tapılmadı cəfakeşdə

Həyan olmadı, olmadı.

Tapdalayıb çörəyini

Oxladılar kürəyini.

Onun təmiz ürəyini

Duyan olmadı, olmadı.

Dağlar

(Şuşalı dostum, yazıçı-jurnalist Vasif Quliyevə)

Özüntək sevirəm sizin dağları,

Güllü yamacları, buz bulaqları.

Mehmanı olacam bahar çağları,

Qəbul edəcəkmi qonağı dağlar.

Oldum gözəlliyin əsri, valehi,

Əsdikcə rüzgarın, əsdikcə mehi.

Qarışar çəmənə çiçəyin şehi

Allanar yalların yanağı dağlar.

Bəhramam, sinəmdə şirin duyğular

Qatıbdır başımı vaxtsız qayğılar.

Gəlməsəm oxuyar dərdimi quşlar

Oxuyar bayatı son ağı dağlar.

Canlı heykəl

(Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Gəray Əsədovun anası Gülarə nənəmə)

Bura gəlib gedənin

Yaddaşında, yadında,

Bir əfsanə yaranır,

Canlı heykəl adında.

Yığışdırır oğlunun

Çarpayısın, yatağın.

Səliqəyə salır hər gür,

Ana oğul otağın.

Gündə onları bir-bir,

Azı üç  yol yoxlayır.

Ana əskər məktubun

Gözü üstə saxlayır.

Onu boğsa da, qəhər

Ruhunu şad eyləyir,

Ana durub hər səhər –

Oğlunu yad eyləyir.

Hərbin qanlı davası

Qırx ildir ki, sovuşub

Ana doxsan yaşında –

Öz oğluna qovuşub.

Ana  dönüb məşələ,

Gecə-gündüz hey yanır.

Daş heykəlin yanında

Canlı heykəl dayanır.