“Əsalǝt tǝmizlik vǝ düzlükdǝn ibarǝtdir”.

Hacı Bektaş Vǝli

İllǝr ǝvvǝl ǝrǝblǝrlǝ bağlı fikirlǝrimi oxucularımla bölüşmüşdüm. Bizlǝr islam dinini qǝbul etmǝzdǝn ǝvvǝl 751-ci ildǝ islam orduları ilǝ çinlilǝr arasında yaranan Talas döyüşündǝ islam ordusuna kömǝk olmuş vǝ Çin ordusunun mǝğlubiyyǝtlǝ üzlǝşmǝsinǝ sǝbǝb olmuşduq. Ondan sonra da ǝrǝblǝrlǝ aramızda ünsiyyǝt yaranmış vǝ onuncu ǝsrdǝ islamı kütlǝvi olaraq qǝbul etmişdik. Əslindǝ mifik çağlardan başlayan vǝ Tengriçilik dediyimiz inamımızın islamdan olduqca cüzi fǝrqlǝri vardı, ona görǝ bu yeni dinǝ tezliklǝ isinişmişdik. İslamı kütlǝvi şǝkildǝ qǝbul etdikdǝn sonra farslarla da sıx ǝlaqǝdǝ olmuşduq, çünki Böyük Sǝlcuq imperiyası bugünkü İran coğrafiyasında yaranmış, dövlǝtin idarǝ sistemindǝ işlǝyǝn qulluqçuların deyilǝ bilǝr ki, doxsan faizdǝn çoxu farslardan ibarǝt olmuşdu. Sǝbǝbi dǝ türklǝrdǝn oxu-yazı bilǝnlǝrin sayının çox az olmasındandı. Farslar da dövlǝt sisteminin cilovu ǝllǝrindǝ olduğundan özlǝrini daim türklǝrdǝn üstün tutmuş, ordunun tamamı türklǝrdǝn ibarǝt olmasına baxmayaraq onu nǝzǝrǝ belǝ almamışdılar. Sǝlcuq dövlǝtindǝ yaranan bu vǝziyyǝt Türkmǝn tayfaları arasında hǝdsiz narahatçılıq yaratmış vǝ axırda oğuzlar yaratdıqları öz dövlǝtlǝrini yenǝ özlǝri sultan Sǝncǝrin dövründǝ tǝnǝzzülǝ uğratmışdılar.

Anadoluda yaranan Anadolu Sǝlcuqlu dövlǝtinin süqutundan sonra qurulan Osmanlı sultanlarının ǝksǝriyyǝti dǝ eynilǝ Sǝlcuq imperiyasının yolunu izlǝmiş vǝ Osmanlıca deyilǝn ǝrǝb-fars-türk dilǝrindǝn ibarǝt hibrid bir dil yaradılmış, elm dilimiz ǝrǝbcǝ, ǝdǝbiyyat dilimiz dǝ farsca olmuş, saray vǝ ona bağlı idarǝlǝr ilǝ xalq arasına aşılmaz bir divar çǝkilmişdi. Osmanlılar yalnızca bununla kifayǝtlǝnmǝmiş, ǝrǝblǝr ǝl üstündǝ tutulmuş, hǝtta XIX yüzilliyin ikinci hissǝsindǝn sonra türk-ǝrǝb imperiyası yaratmaq xülyasına belǝ qapılmışdılar. Osmanlılar ǝrǝblǝrin hǝqiqi üzünü ancaq Çanaqqala döyüşlǝri ǝsnasında Şǝrif Hüseynin timsalında görmüşdü, ancaq çox gecdi. Şǝrif Hüseynin Ərǝbistanda günü-gündǝn güclǝnmǝsi qarşısında laqeyd qalan Osmanlı ǝrǝblǝrdǝn aldığı zǝrbǝ ilǝ belini bir daha doğrulda bilməyǝcǝkdi.

İngilislǝr daha öncǝ özünün peyğǝmbǝr nǝslindǝn olduğunu iddia edǝn Şǝrif Hüseyn ilǝ Şam protokolunu imzalamış vǝ Türkiyǝnin Mersin, Adana, Urfa, Mardin vilayǝtlǝrindǝn İran sǝrhǝddinǝ Bǝsra körfǝzinin aşağısından Aden körfǝzi xaric olmaqla Hind okeanına və Qırmızı dǝnizǝ kimi olan yerlǝri vǝd vermişdi. 1915-ci ildǝ Fransızlara mǝlumat verǝn ingilislər Rusiyanın da tǝsdiqi ilǝ Sykes-Picot sazişini imzalamışdılar. Bu sazişǝ görǝ Şǝrqi Aralıq dǝnizi bölgǝsi, Adana, Antǝp, Urfa, Mardin, Diyarbǝkir, Mosul vǝ Suriya sahillǝri Fransaya, Trabzon, Ərzurum, Van vǝ Bitlis ilǝ cǝnub-şǝrqi Anadolu Rusiyaya buraxılmışdı. Rusiya Bolşevik inqilabı sǝbǝbi ilǝ bu sazişdǝn imtina etmişdir.

İngilislǝr casusları Lovrens (Lawrence) vasitǝsilǝ Şǝrif Hüseyn ilǝ daimi ǝlaqǝdǝ olmuş, ona ötürdüklǝri qızıllarla çöl ǝrǝblǝrindǝn ibarǝt yetmiş min nǝfǝrdǝn artıq bir güc yaratmışdılar. İngilislǝr Şǝrif Hüseyn vǝ oğulları vasitǝsilǝ ǝrǝblǝrin burnuna noxta salıb idarǝ edǝrǝk tǝqribǝn beş yüz il islamın müqǝddǝs şǝhǝrlǝrini, Ərǝbistan yarımadasını qoruyan mǝhmǝtçiklǝri çöl ǝrǝblǝrinin ǝlilǝ kürǝyindǝn güllǝlǝmişdi. Bir sözlǝ, ǝrǝblǝr islamı qoruyan Osmanlıya xǝyanǝt etmişdi. Hz. Mǝhǝmmǝd hǝdǝr yerǝ demǝmişdi “Mǝn ǝrǝbǝm, ancaq ǝrǝb mǝndǝn deyildir”.

Lovrens (Lawrence) tǝrǝfindǝn istiqamǝtlǝndirilǝn vǝ Şǝrif Hüseynin oğullarının rǝhbǝrliyindǝki çöl ǝrǝblǝrindǝn ibarǝt ordu bugünkü Liviyadan başlayaraq Şama kimi hǝr bölgǝdǝ yorğun Osmanlı ordusuna zǝrbǝ üstünǝ zǝrbǝ endirmiş, sonuncu döyüşdǝ tǝslim olan beş min Mǝhmǝtçiyi tǝslim olmalarına baxmayaraq Lovrınsın ǝmrinǝ uyaraq vǝhşicǝsinǝ güllǝlǝyǝrǝk qǝtlǝ yetirmiş, bununla da kifayǝtlǝnmǝyǝrǝk Şamdakı xǝstǝxanada müalicǝ olunan iki min yaralı Mǝhmǝtçiyi yataqlarındaca qılıncla doğramışdılar.

Yuxarıda dilǝ gǝtirdiyim mǝlumatlar Lovrensin “Bilgǝliyin Yeddi Sütunu” adlı üç cildlik ǝsǝrindǝ qeyd edilmişdir. O ǝrǝblǝrǝ öz dövlǝtinin özünǝ tapşırdığı şǝkildǝ vǝdlǝr vermişdi. Şǝrif Hüseyn yaranacaq ǝrǝb dövlǝtinin rǝhbǝri vǝ xǝlifǝsi olacaq, oğullarının hǝr biri dǝ Ərǝbistanda özlǝrinǝ layiq postlar, bölgǝlǝr ǝldǝ edǝcǝk, Ərǝbistan onların hakimiyyǝtinǝ keçǝcǝkdi. Ancaq ingilislǝr ǝrǝblǝrin ǝli ilǝ Osmanlını Ərǝbistan yarımadasından sürüb çıxardıqdan sonra verdiklǝri vǝdlǝri unutmuş vǝ imperiya siyasǝti güdǝn bir xalqın vǝdlǝrinǝ dǝ hara kimi ǝmǝl edilǝ bilǝcǝyini göstǝrmişdi.

Lovrens yazdığı ǝsǝrinin 1926-cı ildǝki çapında Bernard Shawın tǝlqini ilǝ çıxarılan hissǝsindǝ ǝrǝblǝrǝ qarşı hǝdsiz mǝhcubiyyǝt duyduğunu dilǝ gǝtirǝrǝk demişdir: “Ərǝblǝr Osmanlı atǝşi altındaki iki illik ǝmǝkdaşlığımızda mǝnǝ inanmağa vǝ hökumǝtimizin dǝ mǝnim kimi sǝmimi olduğunu fikirlǝşmǝyǝ öyrǝşdilǝr. Bu ümidlǝ bizim üçün gözǝl işlǝr gördülǝr, lakin birlikdǝ gördüyümüz o işlǝrdǝn qürur duymaq ǝvǝzinǝ sonraları daimi izdirab duyaraq utandım. Mǝn ǝrǝblǝrǝ yeni bir millǝt yaratmaları vǝ tapdalanan nüfuzlarını tǝkrar qazanmaları üçün kömǝk oldum, ancaq indi ingilis idarǝsinin mǝni dǝ, ǝrǝblǝri dǝ aldatmasından hǝdsiz xǝcalǝt çǝkirǝm”. İndilǝrdǝ hǝmin ǝsǝr yenidǝn vǝ Bernard Shawın tǝlqini ilǝ çıxarılan hissǝlǝr dǝ tǝkrar nǝşrǝ daxil edilǝrǝk çap olunmuşdur.

Bu günün özündǝ ǝrǝblǝrin bir hissǝsi rusların, bir hissǝsi dǝ amerikalıların satınalma qulu kimidir. Ulu Yaradan çox sevdiyi vǝ kainatın ǝn ulu peyğǝmbǝri hz. Mǝhǝmmǝdi ǝrǝb xalqına yollamaqla yolunu azmış bǝşǝriyyǝti o bölgǝdǝn başlayaraq yola gǝtirmǝyi nǝzǝrdǝ tutmuş vǝ bu xalqın Tanrının yolundan nǝ boyda yayındığını, sözün ǝsl mǝnasında millǝt olmadığını da sübut etmişdir.

Bugünkü gün dǝ ǝrǝblǝr üçün sinǝ cıranların şanlı tariximizdǝn nǝ qǝdǝr xǝbǝrsiz vǝ cahil olduqlarını sübut edir. Mifik çağlardan tutmuş XIII yüzilliyǝ kimi dövlǝt rǝhbǝrlǝri qurultaylarla seçilir, lǝyaqǝtsiz olanlar dǝrhal qurultay qǝrarıyla taxtından salınır, yerinǝ layiq olanlar gǝtirilirdi. Demǝli o vaxt ulu babalarımız köçǝri yaşasalar da öz tarixlǝrini yaxşı bilir vǝ tarixdǝn dǝrs alaraq öz yolunu tǝyin edirdi…