Bu dünyada hər cür insan var; qaraqabaq, acıdil, şən, gülərüz, bal kimi şirin. Və bizim kənddə də belə insanlar olub, elə bu gün də var! Xalaoğlu Tərxanın lətifələrindən, Camal kişinin zatafatlarından doymaq olmurdu.

Onların hər ikisi bizim qohum idi.Və həmişə də xeyir- şərimizdə  bizdə olublar.Çox yaxşı adamarıydı. Allah hər ikisinə rəhmət eləsin! Xalaoğlu Tərxanın oxuduğumuz məktəbdə qarovulçu işləyirdi. Yəni axşam məktəbə gələr, səhər açılanda da bu evinə gedərdi. Ortaboy, arıq adam idi.Elə ki, söhbətə başlayardı, hamı diqqətlə ona qulaq asardı. Bircə biz- dəcəl uşaqlar  onu incidərdik. Məktəbin direktoru həddindən artıq zəhmli, ağlayana olan, nəinki şagirdlərin, müəllimlərin də qorxduğu  Əvəz müəllim idi. Əvəz müəllimdən bircə Xalaoğlu Tərxanın qorxmurdu. Xalaoğlu Tərxanın Əvəz müəllimdən ona görə qorxmurdu ki, məktəbə göz bəbəyi kimi baxırdı.

O, məktəbi öz balası kimi istəyirdi. Elə bilirdi məktəbin  şagirdləri də, partası da,  pəncərəsi də, hətta ərik ağacları da onun balasıdır.Bax ona görə də , Xalaoğlu Tərxanı da Əvəz müəllim çox istəyirdi. Hamını danlayan Əvəz müəllim onun   qəlbinə bir dəfə olsun belə dəyməzdi. Bir gün Xalaoğlu Tərxanı Əvəz müəllimgilin  həyətində traktor yer əkəndən sonra o da bellə iri, yekə kəsəkləri  əzirmiş. Sabahı günü deyir ki, o günü getmişdim Əvəz müəllimgilə   kəsəkləri əzirdim. Bu vaxt qatar gəlib keçirmiş. Deyir ki,kəsəklərin hər biri bax, o teplovoz boyda idi...

Xalaoğlu Tərxanı hər səhər , dərs başlamazdan əvvəl Qədir Rüstəmovun " Son bülbülləri" nə qulaq asırdı. Bunu səhər hamıdan tez məktəbə gəldiyimə görə, mən eşidirdim. Və onda Xalaoğlu Tərxanı heç nə hiss eləməzdi, gəlib məktəbi dağıtsalar da , xəbəri olmazdı. Çünki həmin anlar Xalaoğlu Tərxan Yer üzündə deyil, göyün yeddinci qatındaydı. Və göyün yeddinci qatında olan Xalaoğlu Tərxan öz dünyasındaydı.

Və o vaxt özünə gələrdi ki, " Sona bülbüllər" bitirdi. Və onda o, gözünü açır və özünü Yerdə görürdü. Bax onda da qanı qaralırdı. Gərək onda bütün günü "Sona bülbüllər" ə qulaq asaydı. Bəs onda məktəbin işlərinə kim görməliydi. Bir də görürdün ki, səhər saat səkkizdir, Əvəz müəllim hamıdan tez gəlib və Xalaoğlu Tərxan da  Əvəz müəllimlə zarafatlaşır. Amma bunu heç kim görməzdi.Çünki heç bir adam, heç bir müəllim Əvəz müəllimlə zarafatlaşa bilməzdi... Xalaoğlu Tərxan məktəbdəki ərik ağaclarını da balası kimi çox istəyirdi.

Özü də o ağaclarda bal kimi şirin əriklər olurdu. Və bu bal kimi şirin ərikdə Xalaoğlu Tərxanının heç vaxt gözü olmazdı və onun birini də yemezdi.Amma biz bal kimi şirin ərikləri ğözləriməzə təpərdik... Bir dəfə Məhər müəllim bizi Şusaya aparırdı. Səhər  yola düşməliydik. Ona görə y, axşam məktəbə gecələdik! Biz bir neçə dəcəl uşaqlar axşam ərik ağaclarına hücum çəkdik... Yediyimiz yedik, yemədiyimizin budaqlarını sındirdıq. Sınan ağacların budağının səsinə Xalaoğlu Tərxan gəldi. Aşağıdan yuxarı bir neçə daş atdı. Amma heç biri bizə dəymədi.

Dedi ki, köpək uşaqları sabah  sabah Əvəz müəllimə deyəcəm.Əvəz müəllimin adını eşidən kimi ərik ağaclarından düşdük və Xalaoğlu Tərxana yalvarmağa başladıq.Ancaq yumşalmadı. Dedi ki, Şuşaya getməyinizi burnunuzdan  tökəcəyəm! Lakin kişi kimi Əvəz müəllimə bir söz demədi və Şuşaya gedib- qayıtmağımız da , burnumuzdan tökülmədı. Və hələ də 1972- cı ildə Şuşaya getdiyimiz  gün yadımızdan çıxmayıb. Və yadımızdan çıxmayan həm də Xalaoğlu Tərxan, məktəbin direktoru Əvəz müəllim və biz oraya aparan Məhər müəllimdı...