RUHİ BAĞDADİ SORAĞINDA

VAQİF YUSİFLİ
23816 | 2019-04-12 17:42

ƏdəbiyyatşünasŞöhrət Səlimbəylinin «XVI əsr Azərbaycan ədəbiyyatının Bağdad ədəbi mühiti:Ruhi Bağdadinin həyat və yaradıcılığı»


Kitabıhaqqında


Ədəbiyyattariximizdəeləşəxsiyyətlərvarki,onlarınyaradıcılığıhaqqındademəkolarheçbirbilgiyərastgəlmirik, yaxud, tədqiqatçılarbirneçəkəlməiləhəminsənətkardansözaçırlar. Halbuki, onlarındaunudulmamağahaqlarıçatır. Təbiiki, buradasöhbətədəbimühitdə «kölgə» rolunuoynayanyazarlardangetmir, həminmühitdəsayılan, seçilənyaradıcılığıiləədəbiprosesətəsirgöstərənsözadamlarındangedir. BeləşəxsiyyətlərdənbiriXVIəsrAzərbaycanşairi, Bağdaddayaşasada, özdoğmadilində-azərbaycancaşeirləryazan «Divan» bağlayanRuhiBağdadildir. Təəssüfki, ortaəsrtəzkirələrindəadıtez-tezçəkilən, xüsusilə, Türkiyədəİraqdaçapolunanədəbiyyatşünaslıqmənbələrindəxatırlanan, həttaAvropamüəlliflərindənHammerCibbinəsərlərindəhaqqındasözaçılanRuhiBağdadibizimədəbiyyatşünaslarındiqqətiniazcəlbetmişdir. 2001-ciildəfilologiyaelmləridoktoruAzadəMusayevanınəlyazmaqaynaqlarıəsasındahazırladığıRuhiBağdadi «Divan»ı (Icild) «Örnək» nəşriyyatındaçapedilmişdir. Həminkitabda «FüzulidənsonraBağdadınyetirdiyiənböyüktürkşairi..» müqəddiməsiilətanışoluruq. AmmabunaqədərFiridunbəyKöçərlinin «Azərbaycanədəbiyyatı» tədqiqatında, üçcildliksonrayeddicildlik «Azərbaycanədəbiyyatıtarixi» kitablarında, ƏlyarSəfərlininXəlilYusiflinin «Azərbaycanədəbiyyatıtarixi» (XIXəsrəqələr) dərsliklərindəRuhiBağdadihaqqındaməlumatarastgəlmədik. Ancaqsevinməyədəyərki, ədəbiyyatşünasŞöhrətSəlimbəylinin «XVIəsrAzərbaycanədəbiyyatınınBağdadədəbimühiti:RuhiBağdadininhəyatyaradıcılığı»kitabı (elmiredaktorufilologiyaelmləridoktoruPaşaKərimov) işıqüzügördühəminboşluqaradanqaldırıldı.Bukitabınənənəviqaydaüzrəayrı-ayrıfəsillərininməzmunununəqletməkfikrindədeyilik, ancaqkitabdaXVIəsrBağdadədəbimühiti,RuhiBağdadininhəyatyaradıcılığıiləbəziməsələlərinnecəişıqlandırılmasınadiqqətyetirəcəyik.

Birincisi ondan başlayaq ki XVIəsr Bağdad mühitində nələr baş verirdi və Azərbaycandan çox-çox kənarda türk-Azərbaycanədəbi mühiti necə formalaşmışdı?

Ədəbiyyatşünas Şöhrət Səlimbəyli o dövrün ictimai-siyasi vəziyyətinə xüsusidiqqət yetirir, yazır ki: «Siyasi mübarizələrə, müharibələrə baxmayaraq İstanbul,Herat, Bağdad, Təbriz başda olmaqla İran və Orta Asiyadakı mərkəzlərlə mədəni əlaqələrdavam etmişdir. Təbriz, BağdadOsmanlımədəniyyətmərkəzlərindəXVIəsrboyuncaustadşairləryetişmişdir. Şairlərinsayınınsürətliartımına

TƏQVİM / ARXİV