Yerləşdirmə ya da installyasiya, ənənəvi sənət əsərlərindən fərqli olaraq, ətrafdan müstəqil bir sənət obyekti ehtiva etməyən, müəyyən bir məkan üçün yaradılan, məkanın xüsusiyyətlərini istifadə edib araşdıran və tamaşaçı iştirakının təməl bir vaciblik olduğu sənət növüdür.

Bağlı və ya açıq məkanlarda qurula bilər. Kökləri konseptual sənət və hətta 20-ci əsrin əvvəllərindəki Marcel Duchamp’ın hazır – istehsalları və Kurt Schwitters’ə qədər gedən installyasiya, digər adıyla yerləşdirmə sənəti, müasir sənətdə memarlıq və performans xaricində bir çox başqa vizual sənət intizamını da dəstək alan mələz (hibrid) bir tərzdir .

1960-cı illərin ABŞ və Avropasında toplanış (assemblage) və ətraf terminləri sənətçilərin müəyyən bir məkanda bir araya gətirdikləri vəsaitlər üçün istifadə edilsə də, yerləşdirmə təbiri yalnız əsərlərin sərgilənmə şəkli, məsələn şəkillərin divara nə şəkildə və necə bir nizamda asıldığını ifadə etmək üçün istifadə edilirdi.

1960-cı illərdə ‘bir ətraf olaraq sənət əsəri’ fikri, tamaşaçının yalnız baxmaqla qalmayıb dünyada yaşadığı kimi sənət əsərinin içində "yaşaması", hətta zaman zaman onun bir parçası olması düşüncəsini gətirdi. Bu mövzudakı əhəmiyyətli insanlardan biri Robert Smithsondur.

Yer (daha böyük bir məkan içində müəyyən bir yer) və yer olmayan (bu yerin qalereyada fotoşəkil, xəritə, müxtəlif material və sənədlərlə təkrardan təqdimatı) arasında bir ayrım etmişdir. Bu ayrı-seçkilik əhəmiyyətli idi, çünki Smithson və Michael Heizer, Nancy Holt, James Turrel və Walter de Maria kimi digər ərazi sənətçiləri qalereya xaricində işlərinə baxmayaraq, işləri qalereya sistemi tərəfindən təmin edilən çərçivəyə asılı qalıb.

Eminquey